Gisteren was ik de hele dag op Next Learning in ’s Hertogenbosch. Een mooie dag met prachtige sessie en learning tables en de kans om veel vakgenoten te spreken.
Maar wat hadden de keynote speakers voor ogen? Hadden ze zich wel goed verdiept in hun publiek? Het evenement werd gered door de afsluitende Karl Raats en zijn optimisme en door de vrolijk springerige dagvoorzitter Maarten Bouwhuis. Maar zowel bij de verder zeer door mij bewonderde Donald Clark (planb learning) als bij de eminente Prof Dr. Hans Bakker overheerste de toon: “Pas op, de robots komen je lerenden hun werk afpakken, maar A.I. komt óók jou overbodig maken.” Ik miste daarbij vooral enige visie over wat mogelijk toekomst scenario’s dan zouden kunnen worden. Anders dan alleen de vage waarschuwing: je werk is straks je werk niet meer. Ik snap heus dat het haast onmogelijk is om toekomst scenario’s te schetsen zonder daarbij regelmatig de plank mis te slaan. Maar dat is géén reden om je er dan maar nauwelijks aan te wagen. We MOETEN potentiële toekomsten verbeelden om te kunnen anticiperen op wat er aan KAN komen.
Ik miste ook wat meer praktische inzichten, en adviezen. Bijvoorbeeld over waarin we ons moeten verdiepen om voorbereid te zijn. En welke kennis en vaardigheden we – nu al- kunnen gaan ontwikkelen.
Hier en daar zat er wat verstopt in de speeches, maar het was vooral een oproep om ons voor te bereiden, zonder al te veel handvaten over hoe we daar dan mee kunnen beginnen.
Voor iemand die dit rauw op zijn dak komt vallen lag het risico op de loer om gedurende de dag steeds pessimistischer te worden, of in paniek te raken. En vooral om je dan weer in slaap te laten sussen door die optimistische afsluiter, om dat je niet weet wat je te doen staat. “Het valt wel mee: we kunnen nog altijd de potentie in de leerling zien”. Nu, ik kan je vertellen dat mijn dochter afgelopen maandag net zo blij was met het compliment van haar adaptieve software “Goed gedaan!” als wanneer ik haar een aai over haar bol had gegeven dat ze zo goed zat te oefenen… Dan moet je wel erg scherp hebben wat mijn meerwaarde is boven eindeloos geduldige software die exact weet waar ze is in haar leerproces, om je niet een hoedje te schrikken.
Voor mij is de boodschap over A.I. en robots niet nieuw. Ik studeerde ooit af met een scriptie over beeldmetaforen en de cyborg (een versmelting van mens en machine). Ook toen al vroeger wij ons af WANNEER de mens gedegen concurrentie zou gaan ondervinden van robots en kunstmatige intelligentie en HOE dan precies. Het OF was al geen vraag meer. Het samenwerken en/of versmelten met technologie is voor mij niet per definitie een scenario dat angst inboezemt, meer iets dat de vraag oproept: “Hoe kunnen we de voordelen groter laten zijn dan de nadelen”? En minstens zo belangrijk “Wat doen we om ethische vraagstukken aan te pakken?” De ethiek en regelgeving moet er liefst zijn voor de technologische veranderingen al hun grip op de wereld hebben kunnen verstevigen en de machtverhoudingen massaal in het het voordeel van de ‘early adopters’ hebben kunnen sturen.
Daarom is het best een probleem wat Donald Clark aankaartte: dat pedagogiek en didactiek altijd hopeloos achterlopen, terwijl wetenschap en techniek enorm snel ontwikkelen en vaak voor ethiek en wet- en regelgeving uit opereren. Dat de technophielen en de wetenschappers nu vooral degenen zijn die nadenken over een mogelijke toekomst, omdat zij de enige zijn die zien wat eraan komt.
Dus wat kan jij, vandaag al, gaan doen? Hier tips voor 5 praktische en 5 verdiepende acties:
Praktisch
- Verdiep je in de systemen en de data op je werk (binnen én buiten je organisatie) en bedenk welke vragen er nodig zijn om je bedrijf of instantie de juiste kant op te gaan sturen. Werk daarvoor samen met iedereen die de data en systemen beheert, of te maken heeft met de output ervan. Wordt ECHT een strategische business partner.
- Besef dat een complex geheel grote bewegingen kan maken met kleine aanpassingen, omdat er zoveel kruisverbindingen zijn. Begin met kleine experimenten om met die mini-aanpassingen het systeem te beïnvloeden. Identificeer zo snel mogelijk perverse prikkels en schakel die uit. Leer de patronen zien en te beïnvloeden die schuilgaan achter de complexiteit en drukte van de alledaagse werkzaamheden.
- Werk in een divers team. Betrek management, communicatie, vertegenwoordigers van de groep lerenden, klanten van de groep lerenden en uiteraard inhoudelijke experts bij het ontwerp van je HRO interventies. Leer van elkaar
- Krijg een scherp beeld van wat A.I. en robots voorlopig niet kunnen vervangen en wordt daar beter in. Komt A.I. of een robot toch in de buurt? Gebruik je kennis en vaardigheden om je concurrent beter te maken en leer intussen door op andere vlakken.
- Richt je op het verbeteren van de onderlinge samenwerking en kennisdeling tussen je diverse menselijke en technologische samenwerkingspartners.
Verdiepend
- Denk na over ethische en morele vraagstukken die komen kijken bij de implementatie van technologie en big data in je organisatie en doe NU AL voorstellen voor ethische richtlijnen waar je bedrijf zich aan houdt ten aanzien van nudging, privacy en vrije keuze van de lerende. Hoe kan technologie ons helpen om beter te presteren, maar ook om een betere mens en een betere organisatie te zijn, zonder inbreuk te doen op menselijke vrijheden? Hier zijn alvast een mooie TED talk over de relatie tussen feiten en ethiek en een animatie over ethische vraagstukken bij zelfrijdende auto’s om je op gang te helpen.
- Leer netwerktheorie kennen en verdiep je in het connectivisme (leertheorie van George Siemens en Stephen Downes) en in de mogelijkheden en gevaren van big data.
- Verdiep je in science fiction literatuur, films en series. Hierin worden toekomst scenario’s verkend die mogelijk relevant zijn. Doe ook in je organisatie aan scenario denken.
- Laat je bijpraten door wetenschappers en lees populair wetenschappelijke tijdschriften om een idee te krijgen hoe reëel de doemscenario’s uit deze science fiction KUNNEN worden. Leer scenario denken. Wat is er nu al dat snel breed toegepast zal worden? Hoe ziet dat er dan uit? De film “HER” is een mooi voorbeeld van nabije toekomst Sci Fi, die al met een paar jaar ingehaald wordt door de werkelijkheid. En houd de binnenkort uitkomende film “the Circle” in de gaten, of lees alvast het boek van Dave Eggers.
- Blijf optimistisch, maar vooral REALISTISCH. Blijf leren en wees niet bang voor wetenschap en techniek. Kijk naar wat ze ons al hebben gebracht en denk mee hoe we de huidige kansen zo goed mogelijk ten goede kunnen inzetten voor onze hele wereld en de gevaren zoveel mogelijk kunnen beperken.
